NLP en dementie

NLP kent vele toepassingsmogelijkheden, die bij dementerende ouderen vind ik een van de mooiere. Graag neem ik jullie mee in een paar mogelijkheden.

Stel je het volgende eens voor:
Je wordt geboren met een boekenkast in je hoofd. Gedurende je leven schrijf je je levensboeken, gekoppeld aan emotie. Gebeurtenissen met veel emoties worden dikkere boeken, denk bijvoorbeeld aan je ouders, kinderen, familie, oorlog en trauma’s. Zo vul je van boven naar onder, plank voor plank, je eigen kast. Op het moment dat je begint te dementeren is de kast zo goed als vol. Er kan hier en daar nog een blaadje bij, maar erg stevig zit het niet.

“Dat heb ik u gisteren nog verteld”
Echter is dit blaadje uit je kast gewaaid….Dan beginnen je boeken van onder naar boven langzaam om te vallen. Je bewuste herinnering kan niet meer bij de gevallen boeken komen. Je weet niet (meer) dat je in een verpleeghuis woont.

De dikkere, meer stevige boeken blijven natuurlijk wat langer staan. Dit zijn soms de mooie boeken, maar soms ook de pijnlijke of traumatische boeken…. Je raakt de grip kwijt, gevoelens van verwarring en onbegrip maken dat je alleen bent in je eigen soms chaotische wereld. Maar aansluiten in “hun” wereld lukt je niet meer.

Als je mij vraag om vanavond mee te gaan bridgen in Koekange zeg ik vast nee. Bridgen staat namelijk niet in mijn boekenkast, Koekange weet ik niet te liggen…. Maar wat dan wel? Iedereen heeft duizenden ankertjes. De geur van klei brengt ons terug op de kleuterschool, een liedje weer in de armen van een geliefde… Door hier bewust(er) gebruik van te maken sluit je beter aan bij de belevingswereld van de dementerende.

Het schillen van een aardappel, het vouwen van een theedoek en de geur van verse groentesoep zal voor velen wel herkenbaar zijn.

Neem eens wat koperwerk mee en poets dat aan de tafel, de geur en de zichtbare handeling roept vast wat op, wellicht een ingang tot de kast, er is contact.

Uit de boekenkast van Meneer de Wit weten we dat hij postbode was en graag lange nagels heeft voor het sorteren van de post. Nu zijn ze echter echt te lang, maar (laten) knippen wil hij niet. Hoe kan je respectvol gebruik maken van de informatie uit de kast om toch zijn nagels te mogen verzorgen?

Nieuwsgierig? Goed zo, dat is de eerste stap!
Maar het gaat verder, dieper. Hoe maak je rapport met iemand die dementeert? Hoe ben je SBO bij iemand die een andere beleving heeft van het hier en nu als jij?

Als iemand zijn moeder zoekt (die allang dood is), wat zeg je dan wat doe je dan?
Bij welk boek is iemand? Het heeft geen zin een bewoner te corrigeren, dit werkt alleen maar frustrerend voor beide kanten. Hij kan er niet bij. Het hier en nu van de bewoner is niet jouw hier en nu, jouw werkelijkheid is niet de zijne. Door te accepteren en respecteren dat dit verschillend is, kan je nieuwsgierig zijn naar de wereld van de bewoner.

Ankertjes

Ook als een boek is gevallen, het bewuste deel de herinnering tussen trigger en IS niet meer kan koppelen blijft het effect van een anker werkzaam ( in min of meerdere mate). De hersenstam, de plaats waar emoties plaats zitten, blijft het langst actief. De gekoppelde ervaring in de hersenen, in dat deel wat afbreekt, is niet noodzakelijk. De trigger, kan zonder bewuste herinnering een IS oproepen. Maar ook het aanbrengen van nieuwe anker kan, zonder het vasthouden van een herinnering. Dit bied talloze mogelijkheden.

Afijn, de toepassingsmogelijkheden zijn eindeloos. Tijdens mijn workshop bied ik een unieke methode aan die een eenvoudig en werkbaar beeld geeft van dementie. De flexibele mogelijkheden hiervan leiden, samen met de NLP vaardigheden, tot nieuwe inzichten, mogelijkheden en tools; Mogelijkheden die nieuwsgierig maken ,die bovendien verder gaan en beter aansluiten als bijvoorbeeld Validation of Reminiscentie.

Tot slot nog een uitdaging voor jullie, ik ben benieuwd naar jullie reacties:

Het echte zoekwerk:

Mevr de Vries is een echte dame, ze heeft al jaren last van dunner wordend haar. Hierdoor wil ze het niet te vaak wassen. Elke poging van het verplegend personeel om mevr. onder de douche te krijgen wordt hardnekkig geweigerd. Inmiddels is het ruim 8 weken geleden en mevr. begint “te ruiken”. In haar beleving heeft ze het echter vorige week nog gewassen….

Wat zou er in haar kast “kunnen” staan wat je zou helpen om mevrouw te mogen helpen?

Door Ellis van Schaik